Modele 3D pomagają niewidomym „zobaczyć” świat

30.05.2025 Pracownicy

Modele 3D Pałacu w Kozłówce, wieży ciśnień z Lublina, politechnicznego budynku Cen-Tech, legendarnego czołgu T-34-85, ale także fragmentu dzbanka z XII wieku z Samarkandy – wszystko to można było „zobaczyć” przez dotyk podczas warsztatów na Politechnice Lubelskiej, organizowanych w ramach III Lubelskich Dni Integracji. Modele zostały specjalnie zaprojektowane z myślą o osobach niewidomych i słabowidzących.

– Poznanie przez dotyk umożliwia im zapoznanie się z obiektami architektonicznymi – wyjaśnia prof. Jerzy Montusiewicz z Katedry Informatyki Politechniki Lubelskiej. – Bo jak osoba niewidoma stanie przed dużym budynkiem, dotknie ściany, to nic z tego nie wynika. Natomiast tu, dzięki temu, że te obiekty zostały wymodelowane albo ręcznie, albo przez skanowanie 3D, możemy je przeskalować do takich rozmiarów, by można je było objąć dłonią.  

Każdy model ma też dodany opis w alfabecie Braille’a. Osoba niewidoma może samodzielnie przeczytać, co to za obiekt i skąd pochodzi.

– Tu mamy przykład fragmentu dzbanka z XII wieku ze starożytnego miasta Afrasyab zniszczonego w XIII wieku przez Czyngis-chana, a leżącego w obrębie współczesnej Samarkandy – opowiada profesor. – W powierzchnię modelu wkomponowaliśmy napisy w języku Braille’a, dzięki któremu można dowiedzieć się, co to za przedmiot i skąd pochodzi.

W przypadku modelu rozebranej już wieży ciśnień z Lublina dołączona jest audiodeskrypcja. – Osoba może dotykać modelu i jednocześnie słuchać opisu – mówi naukowiec.

Szczególnym modelem jest też czołg T-34-85. – Osoba może manipulować wieżyczką czołgu, zobaczyć jak wyglądają gąsienice – dodaje profesor. – Otrzymuje przy tym informacje historyczne czytane przez lektora, które można łatwo przetłumaczyć na dowolny język. Całość jest model w pełni autonomicznym, bez żadnych zewnętrznych kabelków, lekkim i łatwym w manipulowaniu.

Zanim gotowy model trafi do rąk odbiorców, musi przejść szereg żmudnych i precyzyjnych etapów przygotowania.

Dzięki takim rozwiązaniom osoby niewidome mogą dotknąć tego, co wcześniej było dla nich całkowicie niedostępne.

– Można naprawdę poczuć, jak ta architektura została zaprojektowana – przyznaje Jakub Król, student informatyki. – Tekstura ścian, drobne detale, wszystko to robi ogromne wrażenie. Zastanawiam się, jak odbierają to osoby, dla których przygotowano te modele. Na pewno musi to być dla nich niesamowite doświadczenie.

– Te elementy są bardzo dobrze odwzorowane. Naprawdę czuć każdy detal – dodaje Sylwia Krzysztoń, także studentka informatyki. – Myślę, że takie modele są potrzebne, bo pozwalają większej liczbie osób zapoznać się z obiektami architektonicznymi i lepiej je zrozumieć.

fundusze.png

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 "PL2022 - Zintegrowany Program Rozwoju Politechniki Lubelskiej" POWR.03.05.00-00-Z036/17